Маргарыта Аляшкевіч
“Мадэль для забойства”
BYBOOKS [электронная кніга]
Пра кнігу:
Няма сумневу, што кніга Маргарыты Аляшкевіч — гэта літаратура жаночая (і калі хтосьці лічыць гэта абразай, хай успомніць, што “Пыха і перадузятасць” Джэйн Остэн — гэта таксама жаночая літаратура) і напісаная ў тым ліку з разлікам на масавага чытача. У кнізе абмяркоўваецца мода, носяцца высокія абцасы і прымяраюцца станікі — але гераіні самастойна выбудоўваюць свой лёс, самі змагаюцца з нягодамі і непрыемнасцямі і жывуць так, што ніводная феміністка не можа іх ні ў чым папракнуць. Гэта яркі свет дзяўчатак, да якога гендарныя забабоны не маюць ніякага дачынення. Ёсць у гэтым нешта ад карнавалу індустрыяльнага грамадства. Бо забойства ўрэшце так і не адбылося.
Пра аўтара:
Маргарыта Аляшкевіч — пісьменніца, літаратурны крытык. Нарадзілася ў 1985 годзе. Скончыла аспірантуру БДУ. Мае сантымент да добрай літаратуры. Версіфікуе. Крытыка друкавалася ў часопісах “Дзеяслоў”, “Верасень”, тыднёвіку “Літаратура і мастацтва”, змяшчалася ў рубрыцы “Пяцікніжжа” на сайце Радыё Свабода, гучала ў праграме “Белсата” “Рэмарка”. "Мадэль для забойства" — дэбютная аповесць Маргарыты Аляшкевіч.
Таўстуха
Яначка і Агата едуць на фотасесію. Дакладней, на фотасесію едзе Яначка, а Агатка карыстаецца нагодай хутчэй дабрацца да метро. Яначкін букер вельмі задаволены і пазвоньвае ў пробцы сваёй каханай — напэўна, хваліцца, што многа заробіць. Яму дастаюцца адсоткі ад кожнай работы, якую ўдаецца займець Яначцы. А гэтым разам так пашэнціла — дзеўку ўпадабала галоўная дызайнерка тэкстыльнай фабрыкі, ды не абы-якой, а самой… Але каханую гэта не цікавіць, цікавіць яе толькі, калі ён вернецца і якіх прысмакаў прывязе. Прынамсі, так дзеўкі расчытваюць тыя мімічныя эцюды, якія адбываюцца на пярэднім сядзенні іхнага вэна, бо мовы дасюль не ведаюць. Вучылі-вучылі з раніцы, пакуль Масу чакалі, нават дырэктара агенцыі да колікаў давялі. А цяпер усё забыліся, хітрая такая мова, яна то з табой, то з кімсьці здраджвае. “Трэба будзе заняцца сур’ёзна, калі ўжо тут загразла”, — чарговы раз дае сабе загад Агата, але думкі сплываюць ад вучобы да разважанняў, ці выпадзе ёй хоць калі вярнуцца дадому. Мо разбіць якую вітрыну, каб яе дэпартавалі разам з пратэрмінаванай візай?.. “Ці зробяць яны мне педыкюр?” — прыкідвае Яначка і разглядае свае ладныя пальчыкі, якія сціпла выглядаюць з-пад рамянёў сандаляў. А потым спрабуе згадаць кастынг для фабрыкі. Гэта важна — згадаць, якую халеру яны прыносілі мераць для снэп-шотаў. Калі класныя рэчы, дык мо і праца будзе вясёлая, і падораць чаго-небудзь, Яначцы заўжды дораць рэчы, вось, напрыклад, гэтыя акуляры “Шанэль”, ці гэтыя майкі, што цяпер на іх з Агаткай. Нават калі самі не прапануюць, заўжды можна ўхапіць аблюбаваную рэч і хваліць яе, пакуль гаспадароў не пройме. Дык што ж там былі за рэчы? Не, не згадваецца, так шмат кастынгаў было апошнім часам, што ўсё ў памяці блытаецца.
— Спыні, калі ласка, тут, — далей шляхі Агаты і мінівэна разыходзяцца, фабрыка за горадам, рэдакцыя ў самым цэнтры, а метро адсюль усяго ў некалькіх прыпынках, можна дайсці. — Дзякуй, што дакінулі.
— Місі, падумай, там дожджа будзе, — Маса, як заўжды, непакоіцца.
— Застааанься, ну застааанься, яны без цябе абыдуцца, ты мне сама казала… — Яначка завяла катрынку з учорашняга вечара і паспела Агаце ўжо добра надакучыць. — Паглядзіш, як ды што, можа, пра фабрыку гэную напішаш, а не, ну ці знудзішся там, дык я табе таксі выклічу, умэнт завязуць, ну застааанься, ну лапуня, ну красуня…
Агатка рашуча вызваляецца з абдымкаў, адсоўвае дзверы вэна — яны, як заўжды, слізгаюць вельмі лёгка. Хапае торбу, прапускае машыну, выскоквае — і на яе абрынаецца сцяна дажджу. У гэтым клімаце так заўсёды: толькі што былі сонца і задуха, аж вось вам, трымайце, дарунак нябёсаў, каб тым субтропікам ікалася! І рубца сухога не засталося. А гэтыя сабе рагочуць, аж машына ходырам ходзіць.
— Місі, сюдэю! — заліваецца Маса і махае рукамі.
Каб табе махала абламалася, сурочыў, гад! Што паробіш, трэба лезці назад, пакуль аб’ектыў не змок: торбачка доўга гэткай залевы не вытрымае.
— Як добра, што я халат прыхапіла, зараз, — Яначка ўцягвае мокрую курыцу назад, загадвае Масе адвярнуцца і не падглядаць. — От зараз, ды не глядзіць ніхто, здымай (Маса, а ну адвярнуўся, каму сказала!), здымай, нельга ў мокрым сядзець, застудзішся, унь ужо зуб зуба кліча, Маса, кандыцыянер ноў! Давай, і майткі таксама, зараз, у мяне дзесьці тут купальнік быў…
Дождж, канечне ж, перастаў, як толькі дзяўчаты зацягнулі халаціку пасак.
— Неее, — Яначка перахапіла Агацін позірк і хуценька прыбрала мокрыя рэчы ў сумку, дзе раней жыў халат. Мокрыя, брыдкія Агаціны шмоткі. Анучы дый годзе. Што яна за лахманы ўсялякія носіць, вечна ў яе якаясь філя-за-фíя. Трэба ёй яшчэ спадніцу падарыць. — Усё, паедзеш з намі, на, тэлефануй у рэдакцыю.
Потым яны гадзіны дзве ехалі чвэрць мілі да платнай шашы, паўгадзіны да самой фабрыкі, яшчэ паўгадзіны Маса перапрашаў, што спазніліся…
Супрацоўніцы фабрыкі вельмі хочуць паглядзець на гасцей — з работай у руках яны высыпалі на лесвічныя маршы, пальчыкам тыцкаюць ды смешачкі правяць. Хай сабе дызайнерка паперадзе ідзе ды пагырквае, а ім што, ім свята. Так бы і шыбавалі ў фотапавільёны ўсёй грамадой, уверх, уніз, на грузавым ліфце, налева, направа, яшчэ направа… Не, самі мы адсюль не выйдзем, вырашыла Агата і кінула лічыць павароты. Фотапавільёны займалі два сумежныя паверхі — там ужо ішла праца, Марціна Грос з канкурэнтнай агенцыі ляжала на падлозе ў рассыпаных яблыках. Збоку яна нагадвала прыстрэленую качку, да якой збегліся галодныя сабакі — фатограф, стылісты, асістэнты розныя. Не, хутчэй нябожчыца, вакол — паліцыянты, і вось галоўны следчы, дызайнерка, усіх адным зіркам паразганяла і схілілася да ахвяры.
— О-го, — прысвіснуў Маса, агледзеўшыся. — Місі, глядзі!
Дзяўчат запрашаць не трэба — як скінуць вокам, павільён поўны ўсемажлівых і немажлівых прадметаў. Але Яначцы не даюць нават крануць цацачнага труса. Ганчакі атачылі свежую ахвяру, стылісты ўчапіліся за валасы, манікюрша за рукі, педзікюрша за ногі, візажыст ледзь прабіўся да твару, так што Яначкі і не бачна.
Агата з Масам выпраўляюцца на экскурсію. Яны мінаюць безліч столікаў, сталоў і сталішчаў, круглых, драўляных, металічных, этнічных, фарбаваных, двойчы рэпараваных, лакава-блішчастых і матава-падрапаных, цыбатых і бязногіх, зробленых з дыназаўравага шкілету і з матора вэ-восем. На сталах стаяць штучныя і жывыя букеты. Шкляныя слёзы на тканай лістоце — штучны букет змарыўся ад сваёй штучнасці і несмяротнасці і з зайздрасцю паглядае на жывога суседа. А той таксама паглядае ўбок — шкадуе свой кароткі ды марна загублены век, прагне вечнага жыцця, сумуе па далёкім лузе і тонях, на якія не вернецца аніводзін пялёстак…
“І вось так заўжды”, — уздыхне Агатка і згадае, як яны з Яначкай марылі абмяняцца валасамі, бо кучаравыя бландзінкі зазвычай хочуць быць прамавалосымі брунеткамі і наадварот. І толькі рыжыя-кароткастрыжыя заўжды самі пры сабе. Але падзівімся на вось той вялізны кантрабас — Маса ці то ростам з ім мераецца, ці то ўлезці ў сярэдзіну спрабуе, нібы кантрабас — гэта човен, а струны — так, павуцінне наліплае.
— Куды ж ты, бака! — дзеўка ледзь за вушы адцягвае яго ад інструмента, от жа, нават слоўца якоесь усплыло, ну ды лаянка заўжды лепей запамінаецца. Унь як гэты дылда выгаворвае “ёлуп”, куды лепей, чымся іхныя з Яначкай імёны. Выходзіць “йіорупп”, але пазнаць можна. — Хадзем лепш, я табе сыграю.
На другім паверсе разлеглася вялізная чорная раяля, сытая пантэра, што ва ўсе зубы ашчэрылася на Агату. Але варта было сунуць ёй у пашчу руку, як адразу пачаліся скаргі на здароўе дый адсутнасць партнёра. Некалькі клавішаў западала, струна на сі першай актавы парвалася і чапляла суседнія, так што пераход з першай актавы на другую быў падобны да сутаргавага ўсхліпу ўсёй квінты. Некалі аксамітны, нават пародны і, пэўна ж, спакушальны голас гэтай пані цяпер гучаў так, быццам яна ўсе трыццаць гадоў за нялюбым мужам. Так што Агата крыху пабахала Баха, успеніла Шапэна ды кінула. Яшчэ Яначка заплачацца, што ёй галава ад такой музыкі баліць. Яна вунь і сапраўды нешта надзьмулася, вой жа і смешная ў гэтых трох спаднічках. Ну, мо глядзець сычом ёй загадаў фатограф, які так і скача вакол яе з экспанометрам, так і бліскае ўспышкай, не, праўда, і без музыкі хапае, адпачні, старэнькая.
Далейшае бадзянне ды бяздзеянне прывяло нашых турыстаў да стосу парыкоў — Маса ў залатых кудзерах глядзеўся так, што Агата расчахліла аб’ектыў. Праўда, літаральна праз хвіліну давялося яго скручваць назад і ставіць кітавы — тыя самыя кудзеры ператварылі Агату ў французскую каралеўскую балонку, і дзеля гэтага варта было спярша пакурчыцца ад смеху перад люстэркам, а потым патлумачыць Масу, на што ціснуць, бо трэба ж захаваць для вечнасці такую страшную прыгажосць. Ну а там абое разыграліся, пачалі перакідвацца ролямі мадэлі і фатографа ды так захапіліся, што не заўважылі, як да іх падышла дызайнерка. Яна і так ужо пэўны час бадзялася па павільёне, быццам штосьці шукаючы, але што менавіта — забылася. За ёю падцягнулася паглядзець, як тыя двое дурэюць, і ўся студыя. Ачомалася Агата тады, калі да звыклага “цмока” роднага затвора далучыўся яшчэ адзін — студыйны фатограф, аказваецца, таксама прыладзіўся побач з Масам! Дызайнерка ў нейкім парыве падляцела да Агаты, ускудлачыла на ёй парык, накінула на шыю гірлянду кветак і адышла ў задуменні, быццам мастак, які паклаў на палатно ўдалы мазок, змяніўшы ім усю карціну.
Не паспела дзеўка распытаць Масу, чаго гэта яны, як аказалася на крэслах, і вось яе ўжо чэшуць, мажуць, педыкюраць ды манікюраць, прычым усё адначасова, якія ўжо тут роспыты.
— Маса, скажы ім, што я не мадэль! — Агата адбіваецца ад дзеўкі з пудрай і адчайна чапляецца за халат, з якога яе спрабуюць выцягнуць. — Яначка! Памажы!
Неўзабаве букер з’яўляецца побач і просіць прыкінуцца мадэллю, бо дызайнерка ў гэтым вобразе хоча менавіта яе, Агату, дык каб яначкінай агенцыі грошы не губляць, хай місі паспрабуе, ну вось гэтак жа, як яны толькі што рабілі з парыкамі, а там разбярэмся, калі добра пойдзе — дык і заробак неблагі, сто даляраў за гадзіну здымак... О, за сто даляраў місі, канечне, паспрабуе! За сто даляраў місі нават дазволіць завіць сабе валасы на дробную плойку, потым завязаць у два хвасты і схаваць пад нечым хусткападобным а-ля майткі на галаве, і нават дасць нацягнуць на сябе тры спадніцы і чатыры кофтачкі адна паверх іншай, і нават стане туды, дзе наклеены зялёны крыжык, і нават зробіць ім, як просяць, смайл.
Праз тры гадзіны Агата пра працу мадэлі думала ўжо без пагарды. Ёй аж да млосці надакучыў фен, якім ёй дзьмулі ў твар, — валасы ўсё адно не хацелі лётаць, затое вочы тут жа пухлі, чырванелі і слязіліся, так што ўсё цяжэй было рэагаваць на дызайнерку, якая стаяла побач з фатографам і ўвесь час трымала палец ля вуснаў ды перад кожным кадрам прыгаворвала — смайл, смайл. Усміхнуся, каб табе чэрці ў пекле ўсміхаліся! Паскачу, каб табе на патэльні паскакаць! Але ж трэба, трэба, і хай Яначка паглядзіць, як яна спраўляецца, не ўсё ж ёй адной прыгажуняй быць. Можа і яна, Агата, зусім нават нічога, хай гэтая багацейка не думае, што яна нейкі недачалавек ці як, от зараз зараблю і сама ёй майку куплю ды падарую…
А Яначка плача за кантрабасам ля дальняга кута павільёна. Маса доўга не мог дабіцца ад яе чагось большага, чым пара кухталёў і пажаданняў трасцы. Ён нават прыцягнуў ёй з другога паверха цацачнага труса і разыграў з ім адцінанне галавы. На жаль, нават жорсткае абыходжанне з цацкай Яначку не суцешыла, таму хлопец вырашыў скарыстаць сакрэтную зброю: у валізе між кампазітак на ўсялякі выпадак хавалася шакаладка. Вялікая, чорная, з разынкамі ды міндалем, твая ўлюбёная, ну, бяры! Але дзеўка адпіхнула яго руку ды яшчэ горай завяла:
— Ы-ы-ы, ыдыёт! Мне нельга — я то-о-оўстая! Так яны мне сказалі, унь тыя твае, ы-ы-ы, кляенты!
Для мадэлі няма страшнейшай ганьбы, тут нават дасведчаны Маса разгубіцца.
Дарога дадому быццам тая ж, што і раніцай, але зусім не тая. Дзеўкі сядзяць па сваіх кутах, маўчаць. Адна змораная і ўжо не шчаслівая — пабачыла, якая ў Яначкі бяда, дык нават сорамна за сваю колішнюю радасць зрабілася. Другая пакрыўджаная да самага нутра, быццам сяброўка наўмысна яе з-пад камераў адпіхнула, у-у-у, змяюка, у давер уцерлася, а гэта ж я сама яе ўгаварыла ехаць, забавіць хацела, парадаваць…
— Нічога ты не тоўстая, — Агата нарэшце кідаецца прабіваць сцяну непрыязнага маўчання. — Яны проста самі не ведаюць, чаго хочуць. Ты ж бачыла ў іх на кампутары — яны ўжо чалавек дзесяць перабралі.
— Ай, маўчы ўжо лепей! — У Яначкі няма ахвоты не толькі гаварыць, але і слухаць гэтую здыхлю. — Хіба не бачна?
Яначка кладзе руку побач з Агацінай. Смуглая рука вылепленая гожа, ладна, і побач з ёй Агацін дроцік глядзіцца страх як негарманічна — локаць выпірае, праз бледную скуру ўсе жылкі відаць, не рука, а дапаможнік па анатоміі. І каму такое можа падабацца?
— Яначка, я табе сто разоў казала і вось сто першы кажу — ты вельмі прыгожая! А гэтая дызайнерка проста ненармальная. Яна мне прапаноўвала іхныя гэтыя спадніцы і ўсё майно, калі я буду з ёй гёрлфрэнд, — далібог, яна ненармальная! Так, так, прапаноўвала, і не глядзі на мяне, ну канечне, я не згаджуся… Ну, хочаш, угаворым Масу, зараз жа пазвонім ім ды скажам, што я не буду здымацца далей? Глядзі, я папрасіла ў іх для цябе таго труса, у яго, праўда, галава адвальваецца, але я падшыю…
Вось так пакрысе настае мір і спакой. Агата яшчэ не ведае, што яе чакае замест чыпсаў і чарговага кіна ў ложку.
А Яначка ў акно глядзіць, маршрут прыкідвае і абдумвае. Дзверы ў бусіку адкрываюцца лёгка, нават вельмі лёгка. Маса неяк казаў, што трэба ўпор паставіць, на ўсялякі выпадак, а то яшчэ адкрыюцца самі на якім павароце. А там жа трафік, жах проста, гэты вялікі горад — самая сапраўдная мясарубка. Агатка, не абапірайся так на дзверы! Вой, мушу цябе папярэдзіць, там паварот наперадзе, рэзкі!
Шчоўк. Ускрык. Візгат тармазоў. Удаём жах. Супакойваем Масу.
Ах, місі, які страшны выпадак! Ах, місі, так шкада тваю сяброўку! Доўбня ты доўбня, Маса, трэба было ўпор паставіць. Але мы нікому не скажам, што ты вінаваты, праўда? Ну, хто яе будзе шукаць, яе ж, нелегалку, ніхто не ведае. Кладзі яе хутчэй і едзем, пакуль паліцыю не прынесла. Скажы таму чмыру, што ў бальніцу, — і едзем хутчэй, пакуль яна мне тут усе апраткі сваімі мазгамі не запэцкала. Я ведаю добрую гару, там глыбокую нару. Не-не, там ніхто не ходзіць, толькі я на прабежкі выбіраюся. Ну, канечне, ведаю. Не бывае, кажу табе, нікога, ужо месяц бегаю, прыглядаюся, нікога не сустракаю. І пазвані каханай, яна, напэўна, злуецца. Давай купім ёй тофу, тут на рагу вуліцы. М-м, смачна.
Але больш нельга, я цяпер на дыеце.
Яначка і Агата едуць на фотасесію. Дакладней, на фотасесію едзе Яначка, а Агатка карыстаецца нагодай хутчэй дабрацца да метро. Яначкін букер вельмі задаволены і пазвоньвае ў пробцы сваёй каханай — напэўна, хваліцца, што многа заробіць. Яму дастаюцца адсоткі ад кожнай работы, якую ўдаецца займець Яначцы. А гэтым разам так пашэнціла — дзеўку ўпадабала галоўная дызайнерка тэкстыльнай фабрыкі, ды не абы-якой, а самой… Але каханую гэта не цікавіць, цікавіць яе толькі, калі ён вернецца і якіх прысмакаў прывязе. Прынамсі, так дзеўкі расчытваюць тыя мімічныя эцюды, якія адбываюцца на пярэднім сядзенні іхнага вэна, бо мовы дасюль не ведаюць. Вучылі-вучылі з раніцы, пакуль Масу чакалі, нават дырэктара агенцыі да колікаў давялі. А цяпер усё забыліся, хітрая такая мова, яна то з табой, то з кімсьці здраджвае. “Трэба будзе заняцца сур’ёзна, калі ўжо тут загразла”, — чарговы раз дае сабе загад Агата, але думкі сплываюць ад вучобы да разважанняў, ці выпадзе ёй хоць калі вярнуцца дадому. Мо разбіць якую вітрыну, каб яе дэпартавалі разам з пратэрмінаванай візай?.. “Ці зробяць яны мне педыкюр?” — прыкідвае Яначка і разглядае свае ладныя пальчыкі, якія сціпла выглядаюць з-пад рамянёў сандаляў. А потым спрабуе згадаць кастынг для фабрыкі. Гэта важна — згадаць, якую халеру яны прыносілі мераць для снэп-шотаў. Калі класныя рэчы, дык мо і праца будзе вясёлая, і падораць чаго-небудзь, Яначцы заўжды дораць рэчы, вось, напрыклад, гэтыя акуляры “Шанэль”, ці гэтыя майкі, што цяпер на іх з Агаткай. Нават калі самі не прапануюць, заўжды можна ўхапіць аблюбаваную рэч і хваліць яе, пакуль гаспадароў не пройме. Дык што ж там былі за рэчы? Не, не згадваецца, так шмат кастынгаў было апошнім часам, што ўсё ў памяці блытаецца.
— Спыні, калі ласка, тут, — далей шляхі Агаты і мінівэна разыходзяцца, фабрыка за горадам, рэдакцыя ў самым цэнтры, а метро адсюль усяго ў некалькіх прыпынках, можна дайсці. — Дзякуй, што дакінулі.
— Місі, падумай, там дожджа будзе, — Маса, як заўжды, непакоіцца.
— Застааанься, ну застааанься, яны без цябе абыдуцца, ты мне сама казала… — Яначка завяла катрынку з учорашняга вечара і паспела Агаце ўжо добра надакучыць. — Паглядзіш, як ды што, можа, пра фабрыку гэную напішаш, а не, ну ці знудзішся там, дык я табе таксі выклічу, умэнт завязуць, ну застааанься, ну лапуня, ну красуня…
Агатка рашуча вызваляецца з абдымкаў, адсоўвае дзверы вэна — яны, як заўжды, слізгаюць вельмі лёгка. Хапае торбу, прапускае машыну, выскоквае — і на яе абрынаецца сцяна дажджу. У гэтым клімаце так заўсёды: толькі што былі сонца і задуха, аж вось вам, трымайце, дарунак нябёсаў, каб тым субтропікам ікалася! І рубца сухога не засталося. А гэтыя сабе рагочуць, аж машына ходырам ходзіць.
— Місі, сюдэю! — заліваецца Маса і махае рукамі.
Каб табе махала абламалася, сурочыў, гад! Што паробіш, трэба лезці назад, пакуль аб’ектыў не змок: торбачка доўга гэткай залевы не вытрымае.
— Як добра, што я халат прыхапіла, зараз, — Яначка ўцягвае мокрую курыцу назад, загадвае Масе адвярнуцца і не падглядаць. — От зараз, ды не глядзіць ніхто, здымай (Маса, а ну адвярнуўся, каму сказала!), здымай, нельга ў мокрым сядзець, застудзішся, унь ужо зуб зуба кліча, Маса, кандыцыянер ноў! Давай, і майткі таксама, зараз, у мяне дзесьці тут купальнік быў…
Дождж, канечне ж, перастаў, як толькі дзяўчаты зацягнулі халаціку пасак.
— Неее, — Яначка перахапіла Агацін позірк і хуценька прыбрала мокрыя рэчы ў сумку, дзе раней жыў халат. Мокрыя, брыдкія Агаціны шмоткі. Анучы дый годзе. Што яна за лахманы ўсялякія носіць, вечна ў яе якаясь філя-за-фíя. Трэба ёй яшчэ спадніцу падарыць. — Усё, паедзеш з намі, на, тэлефануй у рэдакцыю.
Потым яны гадзіны дзве ехалі чвэрць мілі да платнай шашы, паўгадзіны да самой фабрыкі, яшчэ паўгадзіны Маса перапрашаў, што спазніліся…
Супрацоўніцы фабрыкі вельмі хочуць паглядзець на гасцей — з работай у руках яны высыпалі на лесвічныя маршы, пальчыкам тыцкаюць ды смешачкі правяць. Хай сабе дызайнерка паперадзе ідзе ды пагырквае, а ім што, ім свята. Так бы і шыбавалі ў фотапавільёны ўсёй грамадой, уверх, уніз, на грузавым ліфце, налева, направа, яшчэ направа… Не, самі мы адсюль не выйдзем, вырашыла Агата і кінула лічыць павароты. Фотапавільёны займалі два сумежныя паверхі — там ужо ішла праца, Марціна Грос з канкурэнтнай агенцыі ляжала на падлозе ў рассыпаных яблыках. Збоку яна нагадвала прыстрэленую качку, да якой збегліся галодныя сабакі — фатограф, стылісты, асістэнты розныя. Не, хутчэй нябожчыца, вакол — паліцыянты, і вось галоўны следчы, дызайнерка, усіх адным зіркам паразганяла і схілілася да ахвяры.
— О-го, — прысвіснуў Маса, агледзеўшыся. — Місі, глядзі!
Дзяўчат запрашаць не трэба — як скінуць вокам, павільён поўны ўсемажлівых і немажлівых прадметаў. Але Яначцы не даюць нават крануць цацачнага труса. Ганчакі атачылі свежую ахвяру, стылісты ўчапіліся за валасы, манікюрша за рукі, педзікюрша за ногі, візажыст ледзь прабіўся да твару, так што Яначкі і не бачна.
Агата з Масам выпраўляюцца на экскурсію. Яны мінаюць безліч столікаў, сталоў і сталішчаў, круглых, драўляных, металічных, этнічных, фарбаваных, двойчы рэпараваных, лакава-блішчастых і матава-падрапаных, цыбатых і бязногіх, зробленых з дыназаўравага шкілету і з матора вэ-восем. На сталах стаяць штучныя і жывыя букеты. Шкляныя слёзы на тканай лістоце — штучны букет змарыўся ад сваёй штучнасці і несмяротнасці і з зайздрасцю паглядае на жывога суседа. А той таксама паглядае ўбок — шкадуе свой кароткі ды марна загублены век, прагне вечнага жыцця, сумуе па далёкім лузе і тонях, на якія не вернецца аніводзін пялёстак…
“І вось так заўжды”, — уздыхне Агатка і згадае, як яны з Яначкай марылі абмяняцца валасамі, бо кучаравыя бландзінкі зазвычай хочуць быць прамавалосымі брунеткамі і наадварот. І толькі рыжыя-кароткастрыжыя заўжды самі пры сабе. Але падзівімся на вось той вялізны кантрабас — Маса ці то ростам з ім мераецца, ці то ўлезці ў сярэдзіну спрабуе, нібы кантрабас — гэта човен, а струны — так, павуцінне наліплае.
— Куды ж ты, бака! — дзеўка ледзь за вушы адцягвае яго ад інструмента, от жа, нават слоўца якоесь усплыло, ну ды лаянка заўжды лепей запамінаецца. Унь як гэты дылда выгаворвае “ёлуп”, куды лепей, чымся іхныя з Яначкай імёны. Выходзіць “йіорупп”, але пазнаць можна. — Хадзем лепш, я табе сыграю.
На другім паверсе разлеглася вялізная чорная раяля, сытая пантэра, што ва ўсе зубы ашчэрылася на Агату. Але варта было сунуць ёй у пашчу руку, як адразу пачаліся скаргі на здароўе дый адсутнасць партнёра. Некалькі клавішаў западала, струна на сі першай актавы парвалася і чапляла суседнія, так што пераход з першай актавы на другую быў падобны да сутаргавага ўсхліпу ўсёй квінты. Некалі аксамітны, нават пародны і, пэўна ж, спакушальны голас гэтай пані цяпер гучаў так, быццам яна ўсе трыццаць гадоў за нялюбым мужам. Так што Агата крыху пабахала Баха, успеніла Шапэна ды кінула. Яшчэ Яначка заплачацца, што ёй галава ад такой музыкі баліць. Яна вунь і сапраўды нешта надзьмулася, вой жа і смешная ў гэтых трох спаднічках. Ну, мо глядзець сычом ёй загадаў фатограф, які так і скача вакол яе з экспанометрам, так і бліскае ўспышкай, не, праўда, і без музыкі хапае, адпачні, старэнькая.
Далейшае бадзянне ды бяздзеянне прывяло нашых турыстаў да стосу парыкоў — Маса ў залатых кудзерах глядзеўся так, што Агата расчахліла аб’ектыў. Праўда, літаральна праз хвіліну давялося яго скручваць назад і ставіць кітавы — тыя самыя кудзеры ператварылі Агату ў французскую каралеўскую балонку, і дзеля гэтага варта было спярша пакурчыцца ад смеху перад люстэркам, а потым патлумачыць Масу, на што ціснуць, бо трэба ж захаваць для вечнасці такую страшную прыгажосць. Ну а там абое разыграліся, пачалі перакідвацца ролямі мадэлі і фатографа ды так захапіліся, што не заўважылі, як да іх падышла дызайнерка. Яна і так ужо пэўны час бадзялася па павільёне, быццам штосьці шукаючы, але што менавіта — забылася. За ёю падцягнулася паглядзець, як тыя двое дурэюць, і ўся студыя. Ачомалася Агата тады, калі да звыклага “цмока” роднага затвора далучыўся яшчэ адзін — студыйны фатограф, аказваецца, таксама прыладзіўся побач з Масам! Дызайнерка ў нейкім парыве падляцела да Агаты, ускудлачыла на ёй парык, накінула на шыю гірлянду кветак і адышла ў задуменні, быццам мастак, які паклаў на палатно ўдалы мазок, змяніўшы ім усю карціну.
Не паспела дзеўка распытаць Масу, чаго гэта яны, як аказалася на крэслах, і вось яе ўжо чэшуць, мажуць, педыкюраць ды манікюраць, прычым усё адначасова, якія ўжо тут роспыты.
— Маса, скажы ім, што я не мадэль! — Агата адбіваецца ад дзеўкі з пудрай і адчайна чапляецца за халат, з якога яе спрабуюць выцягнуць. — Яначка! Памажы!
Неўзабаве букер з’яўляецца побач і просіць прыкінуцца мадэллю, бо дызайнерка ў гэтым вобразе хоча менавіта яе, Агату, дык каб яначкінай агенцыі грошы не губляць, хай місі паспрабуе, ну вось гэтак жа, як яны толькі што рабілі з парыкамі, а там разбярэмся, калі добра пойдзе — дык і заробак неблагі, сто даляраў за гадзіну здымак... О, за сто даляраў місі, канечне, паспрабуе! За сто даляраў місі нават дазволіць завіць сабе валасы на дробную плойку, потым завязаць у два хвасты і схаваць пад нечым хусткападобным а-ля майткі на галаве, і нават дасць нацягнуць на сябе тры спадніцы і чатыры кофтачкі адна паверх іншай, і нават стане туды, дзе наклеены зялёны крыжык, і нават зробіць ім, як просяць, смайл.
Праз тры гадзіны Агата пра працу мадэлі думала ўжо без пагарды. Ёй аж да млосці надакучыў фен, якім ёй дзьмулі ў твар, — валасы ўсё адно не хацелі лётаць, затое вочы тут жа пухлі, чырванелі і слязіліся, так што ўсё цяжэй было рэагаваць на дызайнерку, якая стаяла побач з фатографам і ўвесь час трымала палец ля вуснаў ды перад кожным кадрам прыгаворвала — смайл, смайл. Усміхнуся, каб табе чэрці ў пекле ўсміхаліся! Паскачу, каб табе на патэльні паскакаць! Але ж трэба, трэба, і хай Яначка паглядзіць, як яна спраўляецца, не ўсё ж ёй адной прыгажуняй быць. Можа і яна, Агата, зусім нават нічога, хай гэтая багацейка не думае, што яна нейкі недачалавек ці як, от зараз зараблю і сама ёй майку куплю ды падарую…
А Яначка плача за кантрабасам ля дальняга кута павільёна. Маса доўга не мог дабіцца ад яе чагось большага, чым пара кухталёў і пажаданняў трасцы. Ён нават прыцягнуў ёй з другога паверха цацачнага труса і разыграў з ім адцінанне галавы. На жаль, нават жорсткае абыходжанне з цацкай Яначку не суцешыла, таму хлопец вырашыў скарыстаць сакрэтную зброю: у валізе між кампазітак на ўсялякі выпадак хавалася шакаладка. Вялікая, чорная, з разынкамі ды міндалем, твая ўлюбёная, ну, бяры! Але дзеўка адпіхнула яго руку ды яшчэ горай завяла:
— Ы-ы-ы, ыдыёт! Мне нельга — я то-о-оўстая! Так яны мне сказалі, унь тыя твае, ы-ы-ы, кляенты!
Для мадэлі няма страшнейшай ганьбы, тут нават дасведчаны Маса разгубіцца.
Дарога дадому быццам тая ж, што і раніцай, але зусім не тая. Дзеўкі сядзяць па сваіх кутах, маўчаць. Адна змораная і ўжо не шчаслівая — пабачыла, якая ў Яначкі бяда, дык нават сорамна за сваю колішнюю радасць зрабілася. Другая пакрыўджаная да самага нутра, быццам сяброўка наўмысна яе з-пад камераў адпіхнула, у-у-у, змяюка, у давер уцерлася, а гэта ж я сама яе ўгаварыла ехаць, забавіць хацела, парадаваць…
— Нічога ты не тоўстая, — Агата нарэшце кідаецца прабіваць сцяну непрыязнага маўчання. — Яны проста самі не ведаюць, чаго хочуць. Ты ж бачыла ў іх на кампутары — яны ўжо чалавек дзесяць перабралі.
— Ай, маўчы ўжо лепей! — У Яначкі няма ахвоты не толькі гаварыць, але і слухаць гэтую здыхлю. — Хіба не бачна?
Яначка кладзе руку побач з Агацінай. Смуглая рука вылепленая гожа, ладна, і побач з ёй Агацін дроцік глядзіцца страх як негарманічна — локаць выпірае, праз бледную скуру ўсе жылкі відаць, не рука, а дапаможнік па анатоміі. І каму такое можа падабацца?
— Яначка, я табе сто разоў казала і вось сто першы кажу — ты вельмі прыгожая! А гэтая дызайнерка проста ненармальная. Яна мне прапаноўвала іхныя гэтыя спадніцы і ўсё майно, калі я буду з ёй гёрлфрэнд, — далібог, яна ненармальная! Так, так, прапаноўвала, і не глядзі на мяне, ну канечне, я не згаджуся… Ну, хочаш, угаворым Масу, зараз жа пазвонім ім ды скажам, што я не буду здымацца далей? Глядзі, я папрасіла ў іх для цябе таго труса, у яго, праўда, галава адвальваецца, але я падшыю…
Вось так пакрысе настае мір і спакой. Агата яшчэ не ведае, што яе чакае замест чыпсаў і чарговага кіна ў ложку.
А Яначка ў акно глядзіць, маршрут прыкідвае і абдумвае. Дзверы ў бусіку адкрываюцца лёгка, нават вельмі лёгка. Маса неяк казаў, што трэба ўпор паставіць, на ўсялякі выпадак, а то яшчэ адкрыюцца самі на якім павароце. А там жа трафік, жах проста, гэты вялікі горад — самая сапраўдная мясарубка. Агатка, не абапірайся так на дзверы! Вой, мушу цябе папярэдзіць, там паварот наперадзе, рэзкі!
Шчоўк. Ускрык. Візгат тармазоў. Удаём жах. Супакойваем Масу.
Ах, місі, які страшны выпадак! Ах, місі, так шкада тваю сяброўку! Доўбня ты доўбня, Маса, трэба было ўпор паставіць. Але мы нікому не скажам, што ты вінаваты, праўда? Ну, хто яе будзе шукаць, яе ж, нелегалку, ніхто не ведае. Кладзі яе хутчэй і едзем, пакуль паліцыю не прынесла. Скажы таму чмыру, што ў бальніцу, — і едзем хутчэй, пакуль яна мне тут усе апраткі сваімі мазгамі не запэцкала. Я ведаю добрую гару, там глыбокую нару. Не-не, там ніхто не ходзіць, толькі я на прабежкі выбіраюся. Ну, канечне, ведаю. Не бывае, кажу табе, нікога, ужо месяц бегаю, прыглядаюся, нікога не сустракаю. І пазвані каханай, яна, напэўна, злуецца. Давай купім ёй тофу, тут на рагу вуліцы. М-м, смачна.
Але больш нельга, я цяпер на дыеце.
