Павел Капанскі
“Жыццё з вялікай літары Ж”
BYBOOKS [электронная кніга]
Пра кнігу:
Магчыма, вы не раз у жыцці слухалі сваё сумленне? Напэўна, хаця б аднойчы прачыналіся з незнаёмым чалавекам у ложку і доўга думалі над тым, хто ж гэта? Цалкам можа быць, што вы не ўяўляеце сваё далейшае жыццё без алкаголю? На гэтыя і іншыя тэмы з гумарам і кропляй суму — апавяданні Паўла Капанскага ў зборніку “Жыццё з вялікай літары Ж”.
Пра аўтара:
Павел Капанскі — паэт і празаік. Нарадзіўся ў 1986 годзе ў Брэсце, скончыў магістратуру філалагічнага факультэта БДУ. Фіналіст конкурсаў імя Ларысы Геніюш, Чэслава Мілаша, Максіма Танка, “Экслібрыс”. Піша па-беларуску і па-украінску. “Жыццё з вялікай літары Ж” — дэбютная кніга Паўла Капанскага.
Жыццё з вялікай літары Ж
Я ішоў па алкараёне з баскетбольнай пляцоўкі дадому. Алка? Я сказаў “алка”? Не, канешне, не — па спальным раёне. Быў летні вечар, было вельмі цёпла. Я ўжо думаў пра тое, як бы гэта прыняць душ, паглядзець які-небудзь серыял і заснуць, каб такім чынам лагічна завяршыць яшчэ адзін дзень свайго бязглуздага жыцця. Але на падыходзе да свайго двара я пабачыў мужчыну, які ляжаў на зямлі. Наблізіўшыся да яго, я заўважыў на ім прыспушчаныя штаны і адчуў жудасны пах спаражненняў. Не, думаю, трэ ісці дамоў. Абысці бокам гэтага алкаша і валіць адсюль. Зрабіў некалькі крокаў. Спыніўся.
Са мной пачало гаварыць сумленне: “Што ты гэта робіш, гаўнюк гэткі? Ідзі і дапамажы
чалавеку. А калі б ты таксама так ляжаў…” Э-э, хвіліначку. Вось тут, калі ласка, без усялякіх… Што за, маць тваю, шантаж? Па-першае, я не збіраюся так бухаць. Прынамсі, да такой ступені. Па-другое, на двары лета, цёпла, што з ім можа здарыцца? Праспіцца, прачнецца, пойдзе да жонкі, ну дасць яна яму патэльняй па галаве некалькі разоў — можа, ён чаго і зразумее. “Ты свіння!” — кажа сумленне. “А ты — дурное!” — адказваю, і тут чую сіплы голас за спінай:
— Хлопец… Хлопец…
Паварочваюся. У галаве толькі адна думка: валіць. Мужык спрабуе падняцца, але яго нібы
магнітам цягне да зямлі. Стаў на адзін локаць, падняў палову цела. Пакуль паднімаў другую палову, першая зноў апынулася на зямлі.
— Дай… руку мне.
Я і так збіраўся ў душ, так што адзін хер. На. Маеш. Дапамог яму сесці. Апынулася, ляжаў ён на самым краі адчыненага люку.
— Мне нельга дадому…
Канешне, толькі ў каталажку. Ёпцель, а ты думаў, так набрацца — і цябе прымуць дома з
распасцёртымі?
“Яму трэба дапамагчы дамоў дабрацца”, — кажа сумленне. “Ідзі да дупы, — кажу. — Ты ўжо сваю чорную справу зрабіла. Замест таго, каб чысценькаму і шчаслівенькаму ляжаць у ложку, стаю тут каля алкаша, ад якога нясе за кіламетр, і каб гэта толькі гарэлкай…”
— Мне нельга дадому… Дома ж…
— Жонка і дзеці, разумею, — кажу спачувальна, нібы я яго сапраўды разумею.
— Не, не… там Жопа.
Пасміхаюся. Гляджу на сотавым баланс. Мінус трынаццаць рублёў. Ну, халера, адкуль яны бяруць гэтыя лічбы? Тэлефанаваць у міліцыю неяк няёмка. Яшчэ пашлюць куды... Але ж і не на сваім карку несці яго дахаты, ці куды там…
“На карку. На карку нясі!” — шэпча сумленне.
Бляха, калі б ты ўвасобілася — няхай сабе нават у дзяўчо — я б табе такіх навешаў!..
Сумленне сціхла.
— Там поўная Жопа. Мне трэба падняцца.
Мужык пераможна ўзнімаецца. Штаны з яго спадаюць. Ён спрабуе іх нацягнуць і зноўку
апынаецца на зямлі. Не, думаю, больш я табе дапамагаць не буду. Паднімешся, дык паднімешся. А не, дык не. Мне што з таго?
“Ах ты, гаўнюк! Цябе хто выхоўваў? Езуіты?”
Дзед Мароз выхоўваў, блін. Задрала гэтае сумленне. Але ўсё адно стаю побач з мужыком.
Той раскінуўся на зямлі зорачкай. Без штаноў. У лужыне. Падалося, што ён забыўся на мяне. З кім ён гаварыў? З небам? З Богам? Са сваім сумленнем? Няважна. Ён нібы нават працверазеў на гэты адзіны момант, каб потым зноў адысці ў царства зялёнага змія, што пануе і зараз у шматлікіх алка… прабачце, спальных раёнах.
— Я не прыношу зарплату ўжо трэці месяц запар, бо прапіваю, як толькі яе атрымліваю,
запіваю на некалькі дзён з беспрацоўным суседам, — падзяліўся са мной мужык. — За святло і ваду няма грошай заплаціць. Жонка раве, што я ёлупень і сам сябе загнаў у такую жопу. Я ёй за гэта разок кулаком трэснуў. Каб ведала, хто ў доме гаспадар. Я грошы зарабляю, я іх і прапіваю. Чаго, на халеру, прычапілася? Яна ж ціхенечка так захныкала, а сама, курва, мянтоў на мяне выклікала. Маўляў, я яе б’ю. А дзе ж я б’ю, калі я выхоўваю? Мянты тут паўсюль рыскалі, а я схаваўся ў кушчах, перачакаў. Толькі потым выпаўз, думаў пайсці дахаты, каб дабіць гэтую курву неразумную. Але не дайшоў. Вось. А праз некалькі дзён нас выселяць з кватэры. А мне да жопы. Буду ў суседа жыць. Будзем квасіць з ім, мляць… пакуль не здохнем… о, пайду да яго… Толькі як гэта... Ы-ы-ы! — тут мужык пачаў раўці, нібы мядзведзь, у надзвычайных патугах.
“Яго не ратаваць трэба, яго забіць мала! Вазьмі палку і вальні разок па ягонай мазгаўні”. — “Сумленне, гэты ты?” — “Бяры палку! — крычыць. — Дай яму так, каб чэрап праламіць! Ну, чаго стаіш?! Слюнцяй!” — “Я не магу… За што?” — “Бо ён, бо такія, як ён!..”
Што, трэба дапамагаць людзям, не занураючыся ў іх праблемы? Чым ён быў лепшы, пакуль я яго не паслухаў? А цяпер і сапраўды такое жаданне…
Цела плюхнулася, як мяшок з гаўном. Я зачыніў за ім люк. Трэба было адразу ісці сабе
дадому, а не слухаць маё грэбанае сумленне разам з гэтым алкашом.
— Пеця! Пеця, дзе ты? Пеця, я ўсё прашчу!
І што зараз? Ну, куды ж ты падзелася, сумленне, тваю маць? Ага, маўчыш. Канешне. Злучыць каханкаў у адным месцы? За што яе? За тое, што гатовая ўсё дараваць.
— Тут ён! — крычу.
А сам думаю: ну здалося мне гэтае правасуддзе! Вось сапраўды, усё пачынаецца з
сумлення…
Я ішоў па алкараёне з баскетбольнай пляцоўкі дадому. Алка? Я сказаў “алка”? Не, канешне, не — па спальным раёне. Быў летні вечар, было вельмі цёпла. Я ўжо думаў пра тое, як бы гэта прыняць душ, паглядзець які-небудзь серыял і заснуць, каб такім чынам лагічна завяршыць яшчэ адзін дзень свайго бязглуздага жыцця. Але на падыходзе да свайго двара я пабачыў мужчыну, які ляжаў на зямлі. Наблізіўшыся да яго, я заўважыў на ім прыспушчаныя штаны і адчуў жудасны пах спаражненняў. Не, думаю, трэ ісці дамоў. Абысці бокам гэтага алкаша і валіць адсюль. Зрабіў некалькі крокаў. Спыніўся.
Са мной пачало гаварыць сумленне: “Што ты гэта робіш, гаўнюк гэткі? Ідзі і дапамажы
чалавеку. А калі б ты таксама так ляжаў…” Э-э, хвіліначку. Вось тут, калі ласка, без усялякіх… Што за, маць тваю, шантаж? Па-першае, я не збіраюся так бухаць. Прынамсі, да такой ступені. Па-другое, на двары лета, цёпла, што з ім можа здарыцца? Праспіцца, прачнецца, пойдзе да жонкі, ну дасць яна яму патэльняй па галаве некалькі разоў — можа, ён чаго і зразумее. “Ты свіння!” — кажа сумленне. “А ты — дурное!” — адказваю, і тут чую сіплы голас за спінай:
— Хлопец… Хлопец…
Паварочваюся. У галаве толькі адна думка: валіць. Мужык спрабуе падняцца, але яго нібы
магнітам цягне да зямлі. Стаў на адзін локаць, падняў палову цела. Пакуль паднімаў другую палову, першая зноў апынулася на зямлі.
— Дай… руку мне.
Я і так збіраўся ў душ, так што адзін хер. На. Маеш. Дапамог яму сесці. Апынулася, ляжаў ён на самым краі адчыненага люку.
— Мне нельга дадому…
Канешне, толькі ў каталажку. Ёпцель, а ты думаў, так набрацца — і цябе прымуць дома з
распасцёртымі?
“Яму трэба дапамагчы дамоў дабрацца”, — кажа сумленне. “Ідзі да дупы, — кажу. — Ты ўжо сваю чорную справу зрабіла. Замест таго, каб чысценькаму і шчаслівенькаму ляжаць у ложку, стаю тут каля алкаша, ад якога нясе за кіламетр, і каб гэта толькі гарэлкай…”
— Мне нельга дадому… Дома ж…
— Жонка і дзеці, разумею, — кажу спачувальна, нібы я яго сапраўды разумею.
— Не, не… там Жопа.
Пасміхаюся. Гляджу на сотавым баланс. Мінус трынаццаць рублёў. Ну, халера, адкуль яны бяруць гэтыя лічбы? Тэлефанаваць у міліцыю неяк няёмка. Яшчэ пашлюць куды... Але ж і не на сваім карку несці яго дахаты, ці куды там…
“На карку. На карку нясі!” — шэпча сумленне.
Бляха, калі б ты ўвасобілася — няхай сабе нават у дзяўчо — я б табе такіх навешаў!..
Сумленне сціхла.
— Там поўная Жопа. Мне трэба падняцца.
Мужык пераможна ўзнімаецца. Штаны з яго спадаюць. Ён спрабуе іх нацягнуць і зноўку
апынаецца на зямлі. Не, думаю, больш я табе дапамагаць не буду. Паднімешся, дык паднімешся. А не, дык не. Мне што з таго?
“Ах ты, гаўнюк! Цябе хто выхоўваў? Езуіты?”
Дзед Мароз выхоўваў, блін. Задрала гэтае сумленне. Але ўсё адно стаю побач з мужыком.
Той раскінуўся на зямлі зорачкай. Без штаноў. У лужыне. Падалося, што ён забыўся на мяне. З кім ён гаварыў? З небам? З Богам? Са сваім сумленнем? Няважна. Ён нібы нават працверазеў на гэты адзіны момант, каб потым зноў адысці ў царства зялёнага змія, што пануе і зараз у шматлікіх алка… прабачце, спальных раёнах.
— Я не прыношу зарплату ўжо трэці месяц запар, бо прапіваю, як толькі яе атрымліваю,
запіваю на некалькі дзён з беспрацоўным суседам, — падзяліўся са мной мужык. — За святло і ваду няма грошай заплаціць. Жонка раве, што я ёлупень і сам сябе загнаў у такую жопу. Я ёй за гэта разок кулаком трэснуў. Каб ведала, хто ў доме гаспадар. Я грошы зарабляю, я іх і прапіваю. Чаго, на халеру, прычапілася? Яна ж ціхенечка так захныкала, а сама, курва, мянтоў на мяне выклікала. Маўляў, я яе б’ю. А дзе ж я б’ю, калі я выхоўваю? Мянты тут паўсюль рыскалі, а я схаваўся ў кушчах, перачакаў. Толькі потым выпаўз, думаў пайсці дахаты, каб дабіць гэтую курву неразумную. Але не дайшоў. Вось. А праз некалькі дзён нас выселяць з кватэры. А мне да жопы. Буду ў суседа жыць. Будзем квасіць з ім, мляць… пакуль не здохнем… о, пайду да яго… Толькі як гэта... Ы-ы-ы! — тут мужык пачаў раўці, нібы мядзведзь, у надзвычайных патугах.
“Яго не ратаваць трэба, яго забіць мала! Вазьмі палку і вальні разок па ягонай мазгаўні”. — “Сумленне, гэты ты?” — “Бяры палку! — крычыць. — Дай яму так, каб чэрап праламіць! Ну, чаго стаіш?! Слюнцяй!” — “Я не магу… За што?” — “Бо ён, бо такія, як ён!..”
Што, трэба дапамагаць людзям, не занураючыся ў іх праблемы? Чым ён быў лепшы, пакуль я яго не паслухаў? А цяпер і сапраўды такое жаданне…
Цела плюхнулася, як мяшок з гаўном. Я зачыніў за ім люк. Трэба было адразу ісці сабе
дадому, а не слухаць маё грэбанае сумленне разам з гэтым алкашом.
— Пеця! Пеця, дзе ты? Пеця, я ўсё прашчу!
І што зараз? Ну, куды ж ты падзелася, сумленне, тваю маць? Ага, маўчыш. Канешне. Злучыць каханкаў у адным месцы? За што яе? За тое, што гатовая ўсё дараваць.
— Тут ён! — крычу.
А сам думаю: ну здалося мне гэтае правасуддзе! Вось сапраўды, усё пачынаецца з
сумлення…
